Rynek i konsumenci

Kawy zbożowe na świecie

Napoje przyrządzane z korzenia cykorii mają co najmniej tak samo długą historię jak kawa naturalna. Zaś napoje przygotowywane z prażonych zbóż – nieco krótszą, sięgającą XVIII wieku, kiedy to podczas wojen napoleońskich wstrzymany został eksport kawy naturalnej do Europy kontynentalnej przez Brytyjczyków.

Esencja otrzymywana ze zbóż i cykorii traktowana były wprawdzie jako niezależna grupa napojów, ale częściej jej spożycie związane było z dostarczaniem substytutu, tzw. surogatu kawy naturalnej. Działo się tak w czasie ograniczonego dostępu do produktów spożywczych, na przykład podczas I i II wojny światowej. 

Takie powody spożycia napojów z cykorii i zbóż pojawiły się również w latach 70. XX wieku, kiedy ceny kawy naturalnej na rynkach światowych poszybowały w górę.

Składniki kaw zbożowych

Prażone składniki roślinne

Prażone składniki roślinne, z których wytwarzane były i są nadal tego typu napoje, mają fascynującą historię rozwijaną w różnych częściach świata.

Już w XVI wieku, gdy kawa zawitała do Europy, zaczęto ją porównywać do znanego wcześniej napoju zaparzanego z korzenia cykorii. Następnie pojawiły się napoje z jęczmienia i żyta. Źródła z XIX wieku podają, że wykorzystywano ponad 40 składników do zaparzania substytutów kawy, a inne przekazy opisują ponad 100 takich roślin.

Dodatki do napojów roślinnych, takie jak melasa albo soki ze słodkich roślin często w postaci koncentratów, wykorzystywano od końca XVIII wieku. Takie składniki modyfikowały kolor napoju albo dodawały goryczki lub słodkości.

Zróżnicowanie regionalne i preferencje konsumentów

Składniki kaw zbożowych - Europa

Europa

Obecnie napoje z prażonych zbóż i cykorii są znane i wypijane na wszystkich kontynentach. W zachodniej i południowej Europie konsumenci sięgają głównie po mieszanki ze zbóż i cykorii albo takie, w których cykoria lub jęczmień są jedynym składnikiem. Tradycyjnym rynkiem dla czystej cykorii są Francja i Belgia, a także Rosja. Natomiast w Europie Środkowo-Wschodniej wypija się więcej tzw. kaw zbożowych, czyli mieszanek jęczmienia, żyta i cykorii.

Ameryka Północna

W Ameryce Północnej znane są różnorodne mieszanki ze zbóż, cykorii i innych prażonych składników, w tym: mniszka lekarskiego, otrębów pszennych, karobu.

Składniki kaw zbożowych - Ameryka północna

Ameryka Południowa

Konsumenci z krajów Ameryki Południowej preferują napoje jęczmienne. 

Składniki kaw zbożowych - Ameryka Południowa

Azja

W krajach północno-wschodniej Azji – w Chinach, Korei Południowej oraz Japonii – tradycyjnym napojem stosowanym na poprawę trawienia jest herbata jęczmienna przygotowywana z prażonego jęczmienia. W Indiach dużą popularnością cieszy się cykoria, bardzo często mieszana z kawą.

Składniki kaw zbożowych - Azja

Afryka

W krajach północnej i południowej Afryki konsumenci wybierają napoje cykoriowe. W RPA uprawia się cykorię, a napoje będące mieszanką kawy i cykorii należą do najbardziej popularnych.

Składniki kaw zbożowych - Afryka

Stosowane nazwy

Spotkać można różne określenia opisujące napoje powstałe z prażonych zbóż i cykorii.
W Polsce tradycyjnie używa się nazwy: kawa zbożowa. Dla cykorii: kawa cykoriowa. W Azji pojawia się określenie: kawa ziołowa. Najbardziej pojemnym i najszerszym określeniem będzie użycie jednego ze sformułowań: substytuty kawy albo alternatywy dla kawy.

W języku angielskim stosuje się następujące określenia: cereal beverage, grain beverage, chicory beverage, herbal coffee, coffee substitute, coffee alternative.